Tâm lý giao dịch trả thù là gì? Làm thế nào để tránh tâm lý tiêu cực này?

Hẳn nhiều người trong chúng ta đã từng nghe đến cụm từ “tilting” (trả thù) vốn thường được dùng trong trò đánh bài poker. Tuy vậy, thuật ngữ này cũng liên quan đến giao dịch và thị trường tài chính. Không những vậy, tâm lý giao dịch trả thù thậm chí còn có thể khiến cả người mới vào thị trường lẫn trader chuyên nghiệp thua lỗ nếu không kiểm soát được tâm lý và cảm xúc tiêu cực.

Vậy tâm lý trả thù chính xác là gì? Tâm lý này thường xuất hiện khi một nhà giao dịch bị mất quyền kiểm soát đối với chiến lược giao dịch của mình, dẫn đến thiệt hại. Tâm lý giao dịch trả thù xuất hiện trong một số hoàn cảnh đặc trưng nhưng anh em có nhiều phương pháp giúp ngăn chặn tâm lý trả thù hoặc phục hồi lại trạng thái cân bằng nếu tâm lý đó đã diễn ra.

Trong bài viết hôm nay, ta sẽ đào sâu phân tích hiện tượng tâm lý đã khiến hàng triệu nhà giao dịch trên toàn thế giới thua lỗ dù phong cách, kiến ​​thức và kỹ năng giao dịch khác nhau.

Định nghĩa giao dịch trả thù

Thuật ngữ này chủ yếu đề cập đến tình huống khi một nhà giao dịch thực hiện hành động thị trường trong trạng thái kích động mạnh hoặc dao động lung lay. Tình huống này khiến mọi người cảm thấy ức chế và thường đưa ra quyết định không được sáng suốt. Hiện tượng này còn được gọi là tâm lý giao dịch “tilting”.

Đồng thời, còn có một kiểu tâm lý tilt thụ động khi nhà giao dịch e sợ không dám thực hiện lệnh thị trường. Nói cách khác, tâm lý tiêu cực này khiến một số cá nhân e ngại khi tham gia thị trường hay thậm chí không dám vào lệnh. Trạng thái này có khả năng dẫn đến những hành động giá thiếu kiểm soát, gây ra hậu quả và thiệt hại lớn.

Để hiểu kỹ khái niệm tâm lý trả thù, bạn có thể nhớ lại cuộc cãi nhau gần đây nhất với người mình yêu quý. Trận cãi vã gây ra cảm giác thất vọng hay thậm chí nổi giận, và điều này chắc chắn sẽ dẫn đến tâm lý giao dịch thiếu kiểm soát dẫn đến khó lòng quản trị rủi ro hợp lí.

Một số trạng thái tilting giao dịch trả thù thường gặp

Giao dịch trả thù có thể bắt nguồn từ một số xúc tác nguồn. Ngoài ra, tâm lý trả thù thậm chí còn có khả năng hình thành sau một chuỗi giao dịch thành công. Nó cũng có thể nảy sinh bất ngờ khiến nhà giao dịch đối mặt với hai rắc rối chính hoặc tác dụng phụ sau:

1. Tilting bất ngờ - trader có thể rơi vào trạng thái tâm lý giao dịch trả thù mà không hề nhận ra.
2. Mất kiểm soát tâm lý giao dịch - nhà giao dịch thường mất kiểm soát tâm lý sau một loạt lệnh có lợi nhuận. Trader tiếp tục giao dịch một cách thiếu kiểm soát mà không nhận ra mức rủi ro tiềm ẩn có khả năng phản tác dụng lại chiến lược giao dịch và quản trị rủi ro của mình.
3. Thua lỗ đáng kể - tâm lý tilting có thể phá hỏng hệ thống giao dịch của bạn. Trạng thái tâm lý này thao túng nhà giao dịch khiến đưa ra quyết định bộc phát thiếu cân nhắc cho các bước đi tiếp theo.

Lưu ý: càng thua lỗ nhiều thì càng có khả năng xảy ra hiện tượng tilting.

Nguyên nhân rơi vào trạng thái giao dịch trả thù

Tâm lý tilting có thể bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân có tính chất tài chính hoặc cảm xúc tùy thuộc vào loại tài sản cũng như chiến lược giao dịch:

• Thua lỗ là nguyên nhân chủ yếu, đặc biệt là thua lỗ sau khi giá đảo chiều bất ngờ. Giả sử, nhà đầu tư mua vào một tài sản có tiềm năng giá mạnh nhưng giá lại đảo chiều sau khi đã vào lệnh thị trường.
• Hàng loạt cơ hội kiếm lời bị bỏ lỡ là một nguyên nhân khác gây ra tâm lý trả thù. Nhà giao dịch đánh mất sự bình tĩnh trong nỗ lực lấy lại những gì đã mất và vi phạm kế hoạch giao dịch.

Tâm lý lo lắng sợ hãi của nhà giao dịch cũng có thể là nguyên nhân. Chú ý rằng giao dịch không dành cho tất cả mọi người hay ít nhất nó đòi hỏi kiến thức cơ bản được đào tạo thông qua các hội thảo và webinar về giao dịch cũng như thực chiến.

Các bước giúp nhà đầu tư trở lại trạng thái tâm lý cân bằng sau khi bị tilting

Các bước để hồi phục hoặc ngăn ngừa tâm lý trả thù tùy vào việc nhà giao dịch đã từng gặp trường hợp như vậy hay chưa. Cách duy nhất để tránh những hậu quả không mong muốn là kiểm soát cảm xúc giao dịch cũng như tuân thủ chiến lược giao dịch cho dù điều gì có xảy ra đi nữa. Trên thực tế, việc này cũng tương đối thách thức. Ta phải tìm ra một cơ chế ngăn ngừa mạnh mẽ. Một ý hay chính là nghỉ ngơi ngắn giữa các phiên giao dịch dài. Các bài tập thể chất và hít thở sâu, thiền hợp lí và một số phương pháp kiểm soát hành vi toàn diện khác có thể hữu ích.

Bài viết này không chứa và không nên được hiểu là chứa lời khuyên đầu tư, khuyến nghị đầu tư, đề nghị hoặc chào mời cho bất kỳ giao dịch nào trong các công cụ tài chính. Trước khi đưa ra bất kỳ quyết định đầu tư nào, bạn nên tìm kiếm lời khuyên từ các cố vấn tài chính độc lập để đảm bảo bạn hiểu được các rủi ro.