IPO là gì trên thị trường tài chính?

Khái niệm IPO là gì trên thị trường chứng khoán có thể được định nghĩa là phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng. IPO công bố danh mục cổ phiếu giao dịch cho cộng đồng nhà đầu tư thông qua một sàn giao dịch chứng khoán. Nói cách khác, đây chính là danh sách cổ phiếu được công ty bán trực tiếp ra công chúng thông qua nhà giao dịch chứng khoán.

Một số nhà đầu tư xem IPO là cơ hội bằng vàng để tìm kiếm món hời khổng lồ. Số khác thì lại cho rằng IPO là sự lãng phí thời gian. Nhìn chung, đa phần các đợt IPO được tổ chức bởi những công ty có tiếng. Tuy vậy, điều đó không đồng nghĩa rằng IPO luôn luôn đủ độ tin cậy trong đầu tư dài hạn, và điều này làm cho nó trở thành kênh giao dịch có đôi chút rủi ro.

IPO là gì? Vận hành như thế nào?

Điều đầu tiên nhà đầu tư nên hiểu rõ là quy trình niêm yết cổ phiếu công khai có thể tương đối thách thức và tốn kém thời gian đối với bất cứ công ty nào ở mọi cấp độ quy mô hay doanh thu. Thứ nhất, quy trình này đòi hỏi nhiều thủ tục giấy tờ, vì tổ chức IPO cần đáp ứng các yêu cầu của SEC về báo cáo tài chính chính xác và minh bạch. Thứ hai, công ty IPO cần chuẩn bị tốt đối với sự theo dõi của cộng đồng.

Để giải quyết mọi việc trơn tru, các công ty tư nhân thường thông qua trung gian hay bảo lãnh phát hành để làm việc với các ngân hàng đầu tư hoặc các tổ chức tài chính nhằm tổ chức định giá cổ phiếu lần đầu cho đợt IPO sắp tới. Ngân hàng tài chính hoàn thành tất cả các thủ tục giấy tờ cần thiết cho công ty, tổng hợp danh sách nhà đầu tư tiềm năng và tổ chức các cuộc họp báo theo lịch hay còn được gọi là các buổi roadshow.

Khi giá IPO ban đầu đã được ấn định, các nhà bảo lãnh phát hành cổ phiếu có quyền phát hành cổ phiếu thay mặt cho công ty IPO. Và kể từ thời điểm này, cổ phiếu bắt đầu được cộng đồng nhà đầu tư mua vào cũng như giao dịch trên sàn giao dịch chứng khoán.

Các thuật ngữ quan trọng về IPO cần lưu ý

Nếu quyết định lựa chọn IPO là tài sản đầu tư chính, nhà đầu tư cần tìm hiểu một số thuật ngữ chuyên môn để nắm vững quy trình này:

• Giá phát hành - mức giá ấn định nhà đầu tư có thể mua cổ phiếu trước khi IPO được giao dịch công khai trên sàn giao dịch chứng khoán.
• Cổ phiếu phổ thông - loại cổ phiếu cho phép người sở hữu bỏ phiếu cho các vấn đề của tổ chức cũng như nhận lợi nhuận dưới hình thức cổ tức.
• Khối lượng lot - số lượng cổ phiếu thấp nhất nhà đầu tư có thể đặt mua trong một đợt IPO. Nếu nhà đầu tư muốn mua một khối lượng cổ phiếu lớn hơn, ta cần mua nhiều lot cùng một lúc.
• Tiền bảo lãnh phát hành IPO - khoản tiền ngân hàng đầu tư hoặc ngân hàng tài chính tham gia vào quy trình phát hành cổ phiếu lần đầu IPO.
• Biên độ giá cổ phiếu - vùng giá mua cổ phiếu khả thi trong một đợt IPO. Cả công ty lẫn nhà bảo lãnh phát hành đều có thể ấn định biên độ giá. Ngoài ra, biên độ giá còn tùy danh mục nhà đầu tư.
• Báo cáo tài chính sơ bộ - bản công bố tài chính chi tiết công ty cung cấp dưới dạng tài liệu gồm chiến lược và phương pháp triển khai kinh doanh, dữ liệu tài chính, kết quả kinh doanh gần đây cũng như báo cáo trong tương lai, các công cụ quản lý v.v...

IPO có an toàn để đầu tư không?

Như mọi tài sản giao dịch khác, IPO có mức rủi ro nhưng không quá cao. Ngoài ra một số chuyên gia nhận định sẽ an toàn hơn khi mua cổ phiếu phát hành bởi các công ty tập đoàn có uy tín và danh tiếng phát hành. Thông thường thì các công ty tư nhân công bố khá ít dữ liệu trong bản báo cáo tài chính nên tương đối khó xác định mức độ tin cậy của họ. Nói cách khác trên phương diện nhà đầu tư bạn cần đưa ra quyết định trên nhiều yếu tố và biến số khác nhau.

Bài viết này không chứa và không nên được hiểu là chứa lời khuyên đầu tư, khuyến nghị đầu tư, đề nghị hoặc chào mời cho bất kỳ giao dịch nào trong các công cụ tài chính. Trước khi đưa ra bất kỳ quyết định đầu tư nào, bạn nên tìm kiếm lời khuyên từ các cố vấn tài chính độc lập để đảm bảo bạn hiểu được các rủi ro.